Wijsgerig geloof

Karl Jaspers (1883-1969) geldt als een der meest vooraanstaande denkers van de moderne tijd. Aanvankelijk was hij hoogleraar Psychiatrie en pas daarna hoogleraar Filosofie aan de Universiteit van Heidelberg. Door het nazibewind werd hij in 1937 gedwongen tot aftreden en kreeg hij tevens een publicatieverbod opgelegd. Na de Tweede Wereldoorlog was hij van 1948 tot aan zijn overlijden hoogleraar Wijsbegeerte aan de Universiteit van Bazel. Jaspers werd vele malen onderscheiden, zoals met de Vredesprijs van de Duitse Boekhandel en de Nederlandse Erasmusprijs. In het omvangrijke en nog altijd veel gelezen oeuvre van Jaspers neemt «Wijsgerig geloof» een bijzondere positie in. Jaspers biedt met dit werk niet alleen een samenvatting van de kerngedachten van zijn gehele filosofische visie, maar tevens de eerste systematische uitwerking van het begrip «wijsgerig geloof» dat ten grondslag lag aan zijn opvatting van het mens-zijn. In dit boek betoogt Jaspers stap voor stap waarom hij «wijsgerig geloof» ziet als het fundament van het bestaan. Als niet-religieuze denker bedoelt hij met «geloof» zeker niet een kerkelijk of een collectief geloof, dat hij ziet als de organisatie van een illusie, maar juist een individuele toewijding aan een actieve houding tot het leven. Het concept «wijsgerig geloof» is bij Jaspers aldus bovenal de filosofische verankering van het vertrouwen in de oneindige mogelijkheden van het menselijk bestaan. Deze klassieke overpeinzing biedt aldus een fundamentele plaatsbepaling tegenover de existentiële vraag van waaruit de mens dient te leven oog in oog met de alomvattende onzekerheden die hem tegemoet treden. Het overtuigende antwoord van Jaspers luidt dat een waarachtig creatief bestaan en werkelijke vrijheid alleen gevonden kunnen worden door de radicale keuze voor de mens als de maat der dingen. «Een bijzonder stimulerende plaatsbepaling van de mens in de moderne wereld.» – Frankfurter Allgemeine Zeitung «Verfrissend, uitdagend en vol wijsheid.» – Die Zeit «Karl Jaspers is een werkelijk grote geest.» – Trouw