Schatkamer van het geloof

Ingeleid, vertaald en van aantekeningen vorzien door drs. Joost van Neer, Martijn Schrama o.s.a. en Anke Tigchelaar Op zaterdag 15 juni a.s. verschijnt bij uitgeverij Damon in samenwerking met het Augustijns Instituut te Eindhoven het boek Aurelius Augustinus - Schatkamer van het geloof: preken over teksten uit het Oude Testament. Ter gelegenheid van de nieuwe publicatie organiseert het Augustijns Instituut op deze dag een boekpresentatie om 15.30 u - 16.30 u. De bijeenkomst maakt deel uit van een langere studie- en ontmoetingsdag en vindt plaats op de Augustijnendreef 15, 5611 CS Eindhoven. Na de opening houdt Martijn Schrama een korte voordracht. Daarna wordt het eerste exemplaar aangeboden aan de prior provinciaal van de Nederlandse augustijnen, Paul Clement O.S.A. Na afloop is er een feestelijke receptie tot 17.00 u. Persmedewerkers zijn welkom mits aangemeld op uiterlijk 8 juni a.s. via e-mail: hansvanreisen@augustijnsinstituut.nl Huismeester van de schatkamer. Zo ziet de predikant Augustinus zijn rol als uitlegger van de Schrift voor een breed publiek. De huismeester, over wie Jezus spreekt, haalt uit de schatkamer nieuwe en oude dingen (Matteüs 13,52). En wie Augustinus' preken leest, merkt direct dat hij een begenadigd predikant is, die zijn publiek op hartveroverende wijze in de schatten van het geloof onderricht. Het is de verdienste van de mauristen uit de zeventiende eeuw geweest dat zij de zogenoemde preken voor het volk (sermones ad populum) van Augustinus bijeenbrachten. Binnen hun verzameling vormen de preken over het Oude Testament de eerste categorie. Samen met later teruggevonden preken bevat deze bundel 65 toespraken; verreweg het grootste deel hiervan is nu voor het eerst in het Nederlands vertaald. Iedere preek in deze bundel is uitgesproken naar aanleiding van een lezing uit het Oude Testament. Maar wie denkt dat de preken uitsluitend over het Oude Testament gaan, zal verrast worden. Op meesterlijke en creatieve wijze brengt de huismeester Augustinus hier de kostbaarheden uit het Oude Testament en het Nieuwe bij elkaar. Deze vertaling opent voor de hedendaagse lezer ook de deuren van een andere schatkamer: die van Augustinus' preken. Zijn woorden en geloof komen in al hun glans opnieuw tot leven. Inhoud Inleiding 9 Nieuwe en oude werkelijkheid 10 De sluier wegnemen 10 Augustinus' kennismaking met de Schrift 13 Het Oude Testament in Augustinus' leven en werk 14 Augustinus' Oude Testament 17 Preken over het Oude Testament 18 Polemische preken 19 Manicheeërs 20 Donatisten 22 Tekstoverlevering 23 Betrouwbaarheid 24 Voortbouwen op het systeem van de mauristen 26 Datum en plaats 27 Schatkamer van het geloof 29 Dankwoord 30 Praktische informatie 31 1. Eerste voetnoot 31 2. Schriftcitaten en -verwijzingen 31 3. Paragraafnummers en tussenkopjes 31 4. Afbeelding 31 5. Gebruikte afkortingen in literatuurverwijzingen 32 6. Gebruikte afkortingen van de bijbelboeken (met de afkorting van niet gelijkluidende boeken van de Latijnse vertalingen tussen haakjes) 32 7. Lijst van behandelde bijbelteksten 33 8. Tabel van preeknummers 35 Literatuur 36 1. Latijnse tekstuitgaven 36 2. Vertalingen 36 3. Achtergrondliteratuur 38 Schatkamer van het geloof 43 Sermo 1 In het begin 43 Sermo 2 Abraham beproefd 49 Sermo 3 Hagar en Sarai, Ismaël en Isaak 60 Sermo 4 Esau en Jakob 63 Sermo 4A De nieuwe gestalte van Christus 99 Sermo 5 Worsteling van Jakob 101 Sermo 6 Mozes en de brandende doornstruik 118 Sermo 7 Prijzen en liefhebben 123 Sermo 8 Tien plagen in Egypte, tien geboden voor Israël 132 Sermo 9 Tien snaren 157 Sermo 10 Wonderbaarlijke wijsheid 187 Sermo 11 God raakt nooit op 199 Sermo 12 Zichtbare God 204 Sermo 13 Liefhebben en oordelen 218 Sermo 14 Toevertrouwd aan God 228 Sermo 14A Doelgericht onderricht 238 Sermo 15 De schoonheid van Gods tempel 243 Sermo 15A Rechtschapenen past Gods lof 253 Sermo 16 Leven en goede dingen 268 Sermo 16A Bewaakt met de tong 273 Sermo 16B Genees mijn ziel 293 Sermo 17 Breekbaarder dan glas 298 Sermo 18 Werken voor de schatkamer 307 Sermo 19 Het hart op het goede spoor 315 Sermo 20 Een zuiver hart 327 Sermo 20A Gedeelde smart, halve smart 334 Sermo 20B Redding uit de nood 343 Sermo 21 Goud zal u sieren 353 Sermo 22 Verdwenen als rook, gesmolten als was 366 Sermo 22A Bevrijd van de zondaar 378 Sermo 23 Zicht op Gods liefde 384 Sermo 23A Belijden maakt nederig 399 Sermo 23B In de synagoge van de goden 404 Sermo 24 Vertoornd en barmhartig 419 Sermo 25 Uit Gods wet onderwezen 429 Sermo 25A Vol verborgen kracht 437 Sermo 26 Als schapen rond het lam 444 Sermo 27 Ondoorgrondelijke God 459 Sermo 28 Zintuigen voor God 467 Sermo 28A Teruggeven door te ontvangen 472 Sermo 29 Belijd de Heer uw lof 482 Sermo 29A Wat is zo goed als God? 487 Sermo 29B De ogen omlaag, omhoog het hart 491 Sermo 30 Maak mijn gangen recht 500 Sermo 31 Heen met zaad, terug met een schoof 508 Sermo 32 Teken op het voorhoofd, teken in het hart 515 Sermo 33 Zingen en spelen 537 Sermo 33A Mijn leven lang 534 Sermo 34 Wees wat je zingt! 550 Sermo 35 Vreugde over goedheid van een ander 557 Sermo 36 Losgeld voor de ziel 561 Sermo 37 Een sterke vrouw 574 Sermo 38 Spaaradvies 604 Sermo 39 Rijk en arm ontmoeten elkaar 616 Sermo 40 (= Sermo 339,7-9) Gods geduld 621 Sermo 41 Trouw aan Christus in zijn armoede 627 Sermo 42 Offer aan God 638 Sermo 43 Geloof en begrip 642 Sermo 45 Reiniging door heiliging 650 Sermo 46 De ene herder en vele schapen 666 Sermo 47 Vele schapen en de ene herder 715 Sermo 48 Bied God uzelf aan 757 Sermo 49 Op de knieën in de wijngaard 764 Sermo 49A Gemaakt uit een vrouw 776 Sermo 50 Schatkamers van het geloof 778 Registers bij Augustinus' sermones de scripturis 1-50 791