Over nationalisme

In 1945, vlak na de Tweede Wereldoorlog, schreef George Orwell wat een van zijn meest fameuze essays zou worden: ‘Notes on Nationalism’. Al in de eerste alinea’s trekt hij het begrip nationalisme breder dan gebruikelijk: voor Orwell gaat het om een nietsontziend geloof in een zaak of identiteit, waarbij alle middelen zijn toegestaan. Feiten en gezond verstand doen er niet langer toe. Partijdigheid bepaalt alles. In zijn lange inleidende essay beschrijft gelauwerd essayist Bas Heijne hoe Orwells tekst ontstond, maar vooral laat hij zien hoe actueel die nog is voor onze tijd, waarin het nationalisme zoals Orwell dat beschreef overal bloeit, emoties belangrijker zijn geworden dan feiten en de democratie in crisis verkeert. ‘Een verbluffend en ongemakkelijk essay – vooral als je bedenkt dat het eigenlijk over jezelf gaat.’ Rutger Bregman ‘In zijn scherpzinnige inleiding laat Heijne zien hoe angstaanjagend actueel Orwells werk nog is.’ Saskia Noort ‘Een niet te negeren oproep om de strijd aan te gaan met vooroordelen, ook je eigen. In zijn inleiding plaatst Heijne Orwell weer stevig in ons heden.’ Philip Huff