Nacht in de middag

KRITISCHE KLASSIEKEN 3 "Nacht in de middag" volgens George Orwell Koestlers meesterwerk - begint met de arrestatie door de geheime dienst van Roebasjov, een oude bolsjewiek en ooit één van de Helden der Revolutie. In drie verhoren beschrijft Koestler hoe zijn hoofdpersoon na een pijnlijk zelfonderzoek tenslotte tot het besluit komt om in het openbaar misdaden tegen de partij te erkennen, waarvan hij weet dat hij ze in werkelijkheid nooit begaan heeft. Uiteindelijk wordt Roebasjov met een nekschot vermoord. Hoewel het personage van Roebasjov fictief is, kost het niet veel moeite om enkele van de vooraanstaande partijfunctionarissen - Boecharin, Radek - te herkennen die tijdens de in 1936 begonnen Moskouse processen door het apparaat van Stalin werden geliquideerd. "Nacht in de middag" gaat over universele thema's als het spanningsveld tussen het individuele geweten ('ik') en verantwoordelijkheid voor het collectief ('wij') en de betekenis van het persoonlijke geweten en de moraal en is daarmee - lang voor het verschijnen van Orwells "1984" en Kravchenko's "Ik verkoos de vrijheid" - de eerste literaire aanklacht tegen het totalitarisme in het algemeen en dat van Stalin in het bijzonder. Alleen een ex-communist als Koestler heeft de dogma's van het bolsjewisme zo vlijmscherp kunnen fileren. Historicus Wim Berkelaar schreef het nawoord bij deze uitgave. De oorspronkelijke vertaling van Koos Schuur uit 1946 werd grondig herzien door Nils Buis.