Mijn biecht

Lev Tolstoj schreef «Mijn biecht» in 1881, meer dan een decennium na het verschijnen in boekvorm van «Oorlog en vrede», en acht jaar na «Anna Karenina». Het geschrift was bedoeld als een volstrekt openhartige «biografie van zijn ziel» en kwam tot stand na een periode van geestelijke crisis en diepgaande zelfontleding. Vanwege de openlijk verwoorde twijfel over zaken aangaande religieuze rituelen, geloofswaarheden en de verhouding tussen mens en God kon «Mijn biecht» lange tijd niet worden gepubliceerd in Rusland als gevolg van een verbod door de «kerkelijke censuur». Toch circuleerde Tolstojs hartenkreet alom onder zijn landgenoten in gehectografeerde vorm. De eerste druk als boekeditie verscheen in 1884 te Genève, maar pas in 1906 mocht het werk in Rusland worden gepubliceerd. Lang voor die tijd had «Mijn biecht» evenwel in brede kring onder de Europese intelligentsia opzien gebaard door de radicale wijze waarop Tolstoj de fundamentele levensvragen aan de orde stelt en die tracht te beantwoorden. «Mijn biecht» betekende in meer dan één opzicht een ommekeer in Tolstojs leven. Deze bezinning op het bestaan was zijn afscheid van de literatuur als een «perverse en oppervlakkige» bezigheid, en het begin van een onzekere zoektocht naar het antwoord op de vraag wat het betekent waarachtig mens te zijn. «Dit boek is de biografie van mijn ziel.» – Lev Tolstoj «Wat Tolstoj geloofde, predikte en ook in de praktijk bracht, was vóór alles een actieprogram, een oorlogsverklaring aan het adres van alle geldende maatschappelijke waarden, aan de tirannie van staten, samenlevingen, kerken, aan onrecht, wreedheid, domheid, hypocrisie, zwakte – en vooral aan het adres van ijdelheid en morele verblinding.» – Isaiah Berlin – «’Mijn biecht’ gaat verder waar ‘Anna Karenina’ eindigt; de grootsheid van Tolstoj blijkt hier misschien meer nog dan in zijn romans uit de wijze waarop hij de spanning tussen wijsheid en werkelijkheid, alsook die tussen mystiek en realiteit diep in de ogen ziet.» – George Steiner – «Het unieke van ‘Mijn biecht’ is dat dit geschrift ons als geen ander werk van Lev Tolstoj laat kennismaken met de grote charme van zijn persoonlijkheid.» – Patricia de Martelaere –