Liegen en leugens

vertaald en toegelicht door Vincent Hunink ingeleid door Paul van Geest Mag je liegen? Grove, schadelijke leugens zijn verkeerd en verwerpelijk, dat is duidelijk. Maar het bekende leugentje om bestwil? Of een leugen waarmee je een mensenleven redt? In twee afzonderlijke traktaten gaat Augustinus van Hippo (354-430) in op deze belangwekkende morele vragen. In De Leugen uit 394 onderscheidt hij acht typen leugens en bespreekt hij Bijbelpassages die het liegen lijken te legitimeren. In Tegen de Leugen uit 420 gaat het speciaal om liegen ten behoeve van het geloof, in de context van discussies met ketters. Augustinus betoont zich een hardliner. Luid klinkt zijn 'nee' tegen alle vormen van leugens. Maar ten slotte laat hij toch ook ruimte voor de menselijke zwakte. In deze traktaten zien we Augustinus worstelen met de materie. Vooral de eerste tekst (die hij zelf aanvankelijk niet wilde publiceren) is een soort 'werk in uitvoering'. Voor de lezer is het fascinerend om Augustinus' denken van zo nabij te kunnen volgen. En het probleem is in de kern nog onverminderd actueel.