Eigenzinnigheid, werk en geschiedenis

‘Lezers zullen genieten van de verhelderende inzichten en verrassende ontdekkingen uit de onthullende verzameling ideeën, argumenten en verbeeldingen.’ – Jürgen Habermas Eigenzinnigheid, werk en geschiedenis is een sleutelwerk binnen de Kritische Theorie. Op geheel eigen wijze verbinden Oskar Negt en Alexander Kluge de klassieke thema’s van de Frankfurter Schule met het postmoderne denken van onder meer Foucault en Deleuze. Bij hun ontwerp van een nieuw mensbeeld struinen ze door tal van disciplines, van biologie, sociologie en filosofie tot politieke economie en natuurkunde. De ontleende inzichten combineren ze op een eigenzinnige wijze: ze brengen geen schotten aan tussen begripsvorming en waarnemingen, of tussen wetenschap en literatuur. Oskar Negt en Alexander Kluge vormen een productieve denkmachine die nu eens wild associatief opereert, dan weer secuur argumenteert. Hun werkwijze verklaart de ongewone opbouw van dit boek: de hoofdlijnen in het betoog worden onderbroken door foto’s en afbeeldingen, figuren, kaders met aparte reflecties, voorbeelden uit de actualiteit en miniatuurverhalen. Het resultaat is een ambitieus en caleidoscopisch werk vol originele en boeiende theorieën, verhalen en voorbeelden – van de Griekse mythologie tot de sprookjes van de gebroeders Grimm. Voor de Nederlandse editie maakten samenstellers en vertalers Gertjan Schuiling, Frans Berkers en Rudi Laermans in samenspraak met de auteurs een keuze uit het Duitse origineel. Zo ontstond een nieuw, opzichzelfstaand boek. ‘Oskar Negt en Alexander Kluge vormen een duo voor de fijnproevers onder de hele en halve revolutionairen in Nederland. Hun manier van schrijven, van argumenteren, van debatteren is net even anders dan die van de recht-in-de-leer-marxisten. Open, associatief en beeldend.’ – De Groene Amsterdammer ‘Een monument voor het beste, meest inventieve en conceptueel meest creatieve van de brede traditie van kritische theorie.’ – Stijn De Cauwer, KU Leuven ‘Het meest ambitieuze Duitse theoretische werk sinds de oorlog en een buitengewone, verontrustende en paradoxale reis door de geschiedenis en de constructie van subjectiviteit, de pedagogie van arbeid en de onophoudelijke gevechten en coalities tussen gevoel en gewoonte.’ – Fredric Jameson, hoogleraar vergelijkende literatuurwetenschap en auteur van Postmodernism ‘Dit boek richt zijn politieke aandacht op het uitgebreide verleden dat de basis vormt voor ons evoluerende heden. Daarmee spreekt het directer tot onze huidige toestand dan zijn historische oorsprong in een periode van desoriëntatie na de jaren zestig doet vermoeden. Een onmisbare boodschap in een fles uit een andere tijd en een genot om te lezen.’ – Andreas Huyssen, emeritus hoogleraar Duitse en vergelijkende literatuurwetenschap Oskar Negt (1934) en Alexander Kluge (1932) zijn in Duitsland alom gerespecteerde denkers en publieke intellectuelen. Ondertussen kan hun werk ook rekenen op een toenemende belangstelling in de Angelsaksische en Franstalige wereld. Oskar Negt studeerde bij Theodor Adorno en was jarenlang hoogleraar sociologie aan de Leibniz Universität Hannover. Als academicus maakte hij naam binnen de domeinen van het vormingswerk, de sociale filosofie en de arbeidssociologie. Alexander Kluge was goed bevriend met Adorno en ontpopte zich vanaf de jaren zestig tot een van de tenoren binnen de Nieuwe Duitse Cinema. Vanaf de jaren tachtig legde hij zich met succes toe op het maken van documentaires en tv-programma’s; daarnaast kreeg ook zijn literaire werk steeds meer bijval. Samen schreven Negt en Kluge meerdere boeken, waarvan Geschichte und Eigensinn (1981) ongetwijfeld het belangrijkste is. Dit werk vormt de missing link tussen Frankfurter Schule, ‘French Theory’ en postmarxisme.