Een avontuur

Marcellus Emants (1848-1923) is een van de weinige voorbeelden van het naturalisme in de Nederlandse literatuur en wordt gezien als voorloper van de Tachtigers. Hij deelt de visie op de autonomie van de kunst van de Tachtigers maar blijft buiten deze stroming omdat hij zich niet aangetrokken voelt tot hun uitbundige taalgebruik. Dit laatste draagt er toe bij dat Emants werk ook nu nog goed leesbaar is, in tegenstelling tot dat van veel van zijn tijdgenoten. De novelle Een avontuur gaat over een hartstocht die wordt bekneld door sociaal-maatschappelijke eisen en fatsoensnormen. Emants schreef Een avontuur oorspronkelijk voor het tijdschrift De Banier. Het was al gedrukt toen zijn mederedacteuren verzochten het vanwege het controversiële thema terug te nemen. Schertsend schreef hij hierover: 'Zij vreesden dat De Banier al die abonnees verliezen zou, welke gerangschikt kunnen worden onder de rubrieken: fatsoenlijke dames, bestuurders van deftige leesgezelschappen, enz. Verschrikt over de mogelijkheid van een dergelijke uitwerking van mijn argeloos neergeschreven verhaal, boog ik terstond het hoofd voor hun nauwkeurigere bekendheid met de smaak van het lezend publiek, en nam mijn stuk terug.' Emants zelf noemt de novelle een voorbeeld van de eenvoudigste toestand van het gevoelsleven, die waarin het nog in vrijheid zijn innerlijke drang volgen kan, die waarin de liefhebbende vrouw, zonder enige bijgedachte aan de prikkel van verboden genot, zich geeft alleen omdat zij liefheeft. De moderne lezer, die gezien de hedendaagse normen, uiteraard niet zo snel door dit thema gechoqueerd zal raken, zal het eerder een schets van een tragische liefde noemen; en het is inderdaad juist de tragiek waar het in het verhaal om gaat, een tragiek die ook nu nog steeds volop voelbaar is.